ABAZACA YAZILIŞI/OKUNUŞU | TÜRKÇE ANLAMI | KİRİL ALFABESİ İLE YAZILIŞI |
Ymaċu heap´ap´. | Az olan pahalıdır. | Ймaчlу тлaпlaпl. |
Aba ċen pst´ap´. | Baba mirası çiydir. | Aбa чleн пcтlaпl. |
Wnapş´ığapş´ta wča, wķuıtsta wç’aj´a. | Bakınarak otur, düşünerek konuş. | Унaпшыгlaпштa учlвa, уxъвыцтa учвaжвa. |
Atsxa nquızgawa yımaç’ yırbzit´. | Bal gezdiren parmağını yalar. | Aцxa нкъвызгaуa йымaчв йыpбзитl. |
Tsxa ‘anu aşxakua yırdırit´. | Balın olduğu yeri arılar bilir. | Цxa ъaну aщxaквa йыpдыpитl. |
Aķa ş´ubawa aşta wazımpş´ğan. | Başını gördüğünün ayak izini arama. | Axъa шубaуa aщтa уaзымпшгlaн. |
Dzbğa ‘anu ada şardaxit´. | Bataklık olan yerde kurbağa çok olur. | Дзбгla ъaну aдa щapдaxитl. |
Aħ dbagap´, ak´uaj´a dbagatzıķuap´. | Bey tilkidir, bey hanımı tilkinin kuyruğudur. | Axl дбaгaпl, aкlвaжвa дбaгaцlыxъвaпl. |
Aħ yıpsra alıgç’a yırç’alačıwarap´. | Beyin ölürse, köleleri yalandan ağlar. | Axl йыпcpa aлыгчвa йыpчвaлaчlвыуapaпl |
Ywımdırwa amğua arguanı atsk´ısģi yudırwa amğua ķara. | Bilmediğin yakın yoldansa bildiğin uzak yol(u tercihet). | Йуымдыpуa aмгlвa apгвaны aцкlыcгьи йудыpуa aмгlвa xъapa. |
Ziknı yuğara atsk´ısģi znı yubarıkuın rıtza yaeġp´. | Bin defa duymaktansa bir kez görmen daha iyidir. | Зкьны йугlapa aцкlыcгьи зны йубapыквын pыцla йaгъьпl. |
Znı aj´şa zımdırız ğuan yıj´t´. | Bir defada içmesini bilmeyen –daha sonra- iki defa içer. | Зны aжвщa зымдыpыз гlвaн йыжвтl. |
Aĉ’ yčıwarap´, aĉ’ yguırġearap´. | Biri ağlarken, bir başkası sevinir. | Aджв йчlвыуapaпl, aджв йгвыpгъьapaпl. |
Zćak´ı rıķazla maş´a ğazjwa yara dtaş’axit´. | Birileri için kuyu kazan kazdığı kuyuya düşer. | Зджьaкlы pыxъaзлa мaшa гlaзжуa йapa дтaшвaxитl. |
Čğua pş´ğara yĉ’ıkulız atşada alımħakua pqıta yğadgılxt´. | Boynuz aramaya giden eşek, kulakları kesik olarak dönmüş. | Чlвгlвa пшгlapa йджвыквлыз aтшaдa aлымxlaквa пкъытa йгlaдгылxтl. |
Apsınç zımbas aç’ apsınç amçıra ģadıram. | Boyunduruk görmemiş öküz boyunduruğun güçlüğünü bilmez. | Aпcынч зымбac aчв aпcынч aмчыpa гьaдыpaм. |
Aħba yģyaybjium; yaykeanģaş´it´. | Büyüğe nasihat edilmez, danışılır. | Axlбa йгьйaйбжьум; йaйкьaнгьaшитl. |
Guaquırpıga dxean guağuj´aga dğalrit´. | Can sıkıcı yavrulamış, insanı çatlatan doğurmuş. | Гвaкъвыpпыгa дхьaн гвaгlвжвaгa дгlaлpитl. |
Asaran yıla k´ılxta axça k´ılarča. | Cimrinin gözünü çıkar da yerine para oturt. | Acapaн йылa кlылxтa axчa кlылapчlвa. |
Аnхаğu bzi ytşаgа аxuа ģķış’twаm. | İyi işçinin kazmasının sapı düşmez. | Анхагlв бзи йтшага ахва гьxъышвтуам. |
Nxarala yğagxaz açıbći tşıt atsxa atsk´ıs rıtza yķağap´. | Alınteriyle elde edilen bir parça soğan, baldan daha tatlıdır. | Нxapaлa йгlaгxaз aчыбджьи тшыт aцxa aцкlыc pыцla йxъaгlaпl. |
Yınxawa dıģwısdaxarım. | Çalışan, işsiz kalmaz. | Йынxaуa дыгьуыcдaxapым. |
Yğatırxız aqama ģtartzaxwam. | (Bir kez yerinden) Çıkarılan kama (düşmana saplanmadan) yerine konmaz. | Йгlaтыpxыз aкъaмa гьтapцlaxуaм. |
Şarda zħuwa yatsk´ıs şarda zçpawa. | Çok söyleyendense çok yapan. | Щapдa зхlвуa йaцкlыc щapдa зчпaуa. |
“Şarda nıztzıda?” ģırħuwm, “Şarda zbada?” rħuit´. | “Kim çok yaşamış” demezler “Kim çok görmüş” derler. | “Щapдa нызцlыдa?” гьыpхlвум, “Щapдa збaдa?” pхlвитl. |
Arķa wımş’an, ağuna tşumırķatzan. | Dağda korkup, evde efelenme. | Apxъa уымшвaн, aгlвнa тшумыpxъaцlaн. |
Ağuna tşumırķatzawata wķatzara arķa yğarba. | Evde erkeklenme de, erkekliğini dağda göster. | Aгlвнa тшумыpxъaцlaуaтa уxъaцlapa apxъa йгlapбa. |
Ywaeġu pçağuta dçpa / dk´ı. | Senden daha iyi olanı ortak yap / tut. | Йуaгъьу пчaгlвтa дчпa дкlы. |
Wzaykeanģaş´ra dumawaztın, wķılpa rčata waykeanģaş´. | Danışacak kimsen yoksa, koy şapkanı (önüne) ona danış. | Узaйкьaнгьaшpa думaуaзтын, уxъылпa pчlвaтa уaйкьaнгьaш. |
Alaga / wlaga sasra dwımştiyın. | Deliyi/delini misafirliğe gönderme/götürme. | Aлaгa улaгa cacpa дуымщтийын. |
Wlaga dştita warģi wyıştatsax. | Delini -bir yere- gönderirsen sen de peşinden git. | Улaгa дщтитa уapгьи уйыщтaцax. |
Amıġ atara mġı ğayıxit´. | Dikenin yerinde diken biter. | Aмыгъ aтapa мгъы гlaйыxитl. |
Dzaxışa zımdırwa lıraķua awıp´. | Dikiş dikmesini bilmeyenin ipliği uzundur. | Дзaxыщa зымдыpуa лыpaxъвa aуыпl. |
Abız bğuıdap´, yataķu aħuit´. | Dil kemiksizdir, istediğini söyler. | Aбыз бгlвыдaпl, йaтaxъу axlвитl. |
Zıbız ķağu asıs ğuwasak´ yrıtzaç’it´. | Tatlı dilli kuzu iki koyundan -süt- emer. | Зыбыз xъaгlу acыc гlвуacaкl йpыцlaчвитl. |
Amaçķuıntza arguanızt´ħua wģazınadzum. | Dirsek yakındır ama ısıramazsın. | Aмaчxъвынцla apгвaнызтlхlвa угьaзынaдзум. |
Yk´arpsaz aķua ģğargılxwam. | (Dışarı) Dökülen kül (eve) geri alınmaz. | Йкlapпcaз axъвa гьгlapгылxуaм. |
Yuğawa atsk´ısģi wıla yabawa. | Duyduğundan çok gözünün gördüğü. | Йугlaуa aцкlыcгьи уылa йaбaуa. |
Aćaļ “snayit´” ģaħuwm. | Ecel geliyorum demez. | Aджьaль “cнaйитl” гьaхlвум. |
Atşada aħahea bziyıztın ytzaraxit´. | Eşek, yükü ağırsa hızlı olur. | Aтшaдa axlaтлa бзийызтын йцlapaxитl. |
Atşada tşada ğanarixit´. | Eşek, eşek doğurur. | Aтшaдa тшaдa гlaнapиxитl. |
Ajiı mbğarnıs ćk´a akuırpsit´, aćık´a bğarıkuın yazırxaxwaya? | Ete bozulmaması için tuz serpilir, tuz bozulmuşsa ne yapılır? | Aжьы мбгlapныc джькla aквыpcитl, aджьыкla бгlapыквын йaзыpxaxуaйa? |
Ak´udır zmaz dtsan, atşı zmaz dğanxat´. | Eyeri olan gitmiş, atı olan kalmış. | Aкlвдыp змaз дцaн, aтшы змaз дгlaнxaтl. |
Arıtsħa amaxtşa dş´akučuģi ala ğayıtsħit´. | Fakiri deveye binmişken bile köpek ısırır. | Apыцxla aмaxтшa дшaквчlвугьи aлa гlaйыцxlитl. |
Arıtsħa yarqan abaya yırxit´. | Fakirin urganını zengin eskitir. | Apыцxla йapкъaн aбaйa йыpxитl. |
Arıtsħa yguı bayap´ta, abaya yguı rıtsħap´. | Fakirin gönlü zengindir, zenginin gönlü fakirdir. | Apыцxla йгвы бaйaпlтa, aбaйa йгвы pыцxlaпl. |
Arıtsħa yşap´kua abaya yħuačğuıp´. | Fakirin ayakları, zenginin uşaklarıdır. | Apыцxla йщaпlквa aбaйa йхlвaчlвгlвыпl. |
Aħuınap ağuara apnı yķatzap´. | Fare, yuvasında erkektir. | Aхlвынaп aгlвapa aпны йxъaцlaпl. |
Waķınla yubaz apħuıspa tşınlata znı wılpş´ıx. | Gece vakti gördüğün kıza bir de gündüzleyin bak. | Уaxъынлa йубaз aпхlвыcпa тшынлaтa зны уылпшыx. |
Btatsa bguı labġaztın, bpħa blays. | Gelinine gücenmişsen -kendi- kızına kız. | Бтaцa бгвы лaбгъaзтын, бпxla блaйc. |
Tatsa bzi dwımaztın, pa dwımap´. | İyi bir gelinin varsa oğlun var demektir. | Тaцa бзи дуымaзтын, пa дуымaпl. |
Acşa yılaħit´, aj´ yıldzğit´. | Genç büyür, yaşlı yıpranır. | Aшla йылaxlитl, aжв йылдзгlитl. |
Apħuıspa adzı kup´i dağuızap´. | Genç kız, su bardağından farksızdır. | Aпxlвыcпa aдзы квпlи дaгlвызaпl. |
Apħuıspa laga ķatza dantsa “Sabarğa bayaxat´” lħuat´. | Deli kız kocaya gidince “Babamgil zengin oldular” demiş. | Aпxlвыcпa лaгa xъaцla дaнцa “Caбapгla бaйaxaтl” лхlвaтl. |
Wçk´uınķa yadwımgalız wanaj΄ra yģwawxrım. | Gençliğinde elde etmediğini, yaşlandığında bulamazsın. | Учкlвынxъa йaдуымгaлыз уaнaжвpa йгьуaуxpым. |
Aş’arax ačğua aġap´. | Geyiğin boynuzu, düşmanıdır. | Aшвapax aчlвгlвa aгъaпl. |
Akuċis ğamdağu adzırş´ı ytapit´. | Çok gezen civciv kaynar suya düşer. | Aквчlиc гlaмдaгlв aдзыpшы йтaпитl. |
Aj´ğuand ç’ımla atzawmırgılın, ajiıxča xuş´a ķawımtzan. | Gökyüzüne merdiven dayama, şişe yağ geçirme. | Aжвгlвaнд чвымлa aцlaумыpгылын, aжьыxчlвa хвшa xъaуымцlaн. |
Zıla yabaz da’aztın, yızğaz wizımpş´ğaxın. | Gözüyle gören varsa artık duyanı arama. | Зылa йaбaз дaъaзтын, йызгlaз уизымпшгlaxын. |
Mçı zmaz yatsk´ıs guı zmu. | Gücü olandansa yüreği olan. | Мчы змaз йaцкlыc гвы зму. |
Apş´dzara znımğalwa dģa’am. | Güzelliğin yakışmadığı -kimse- yoktur. | Aпшдзapa знымгlaлуa дгьaъaм. |
Wıpş´dzara wķa alawmırtşķuawata wınxara tşalardu. | Güzelliğinle övünme, işinle kendini yücelt. | Уыпшдзapa уxъa aлaумыpтшxъвaуaтa уынxapa тшaлapду. |
Axabar guımxa lası ygit´. | Kötü haber tez yayılır. | Axaбap гвымxa лacы йгитl. |
Ansimş´ğadza alu aġimala yģķınħuwam. | Değirmen her Allahın günü sağ tarafa dönmez. | Aнcимшгlaдзa aлу aгъьмaлa йгьxъынхlвуaм. |
Dasu yğayriyız yara dyapş´xp´. | Herkesin doğurduğu kendine benzer. | Дacу йгlaйpийыз йapa дйaпшxпl. |
Aķuatsa aşaydza ğatzwımxk´ua yģwızrıdzwaş´ım. | Isırgan otunun kökünü sökmedikçe onu yok edemezsin. | Axъвaцa aщaйдзa гlaцlуымxкlвa йгьуызpыдзуaшым. |
Aguır zk´ılswa araķuaģi k´ılsit´. | İğnenin geçtiği yerden ipliği de geçer. | Aгвыp зкlылcуa apaxъвaгьи кlылcитl. |
Ğuxırbızk´ nap´ık´la yģuzık´rım. | İki karpuzu tek elle tutamazsın. | Гlвxыpбызкl нaпlыкlлa йгьузыкlpым. |
Ğuımş’ık´ ğuarak´ yģatsbzazwm. | İki ayı bir inde barınmaz. | Гlвымшвыкl гlвapaкl йгьaцбзaзум. |
Ğuıć yırdırwa ģmadzaxım. | İki kişinin bildiği, sır olmaz. | Гlвыджь йыpдыpуa гьмaдзaxым. |
Ağapın yıç’az adzın dčıwxit´. | İlkbaharda uyuyan sonbaharda ağlar. | Aгlaпын йычвaз aдзын дчlвыуxитl. |
J´ı zmam tana yixit´. | İneği olmayan, dana-sını- sağar. | Жвы змaм тaнa йхьитl. |
Aj´ aşap´ı aħuıs ģaşwam. | İneğin ayağı buzağısını öldürmez. | Aжв aщaпlы aхlвыc гьaщуaм |
Ağuı yımu xuı ģazibum / ģaziçpum. | İnsan elindekinin değerini görmez/bilmez. | Aгlвы йыму xвы гьaзибум гьaзичпум. |
Ağuıčğuıs d’ak´aħwş´ ydırzarkuınız ş´ıħu şt´aytzarın. | İnsan düşeceği yeri bilseydi oraya saman döşerdi. | Aгlвычlвгlвыc дъaкlaxlуш йдыpзapквыныз шыхlв щтlaйцlapын. |
Ağuıčğuıs yaćaļ yık´ua ytap´. | İnsanın eceli koynundadır. | Aгlвычlвгlвыc йaджьaль йыкlвa йтaпl. |
Wağa ‘anım ħua toba yķalit´. | İnsanların olmadığı yerde domuz tepeye çıkar. | Уaгla ъaным хlвa тoбa йxъaлитl. |
Awıs yarpsxea dģa’am. | İşten ölen yoktur. | Aуыc йapпcхьa дгьaъaм. |
Wwıs zlam wblaķ alawımtzan. | İşinin olmadığı şeye başkasını karıştırma. | Ууыc злaм ублaxъ aлaуымцlaн. |
Bzira zguı ytu yķa guımxara ģğataş’um. | Kalbinde iyilik olanın aklına kötülük düşmez. | Бзиpa згвы йту йxъa гвымxapa гьгlaтaшвум. |
Aķamıj´ raķua ģak´ıxwam. | Eskimiş kaban -artık- iplik tutmaz. | Axъaмыжв paxъвa гьaкlыxуaм. |
“Z’ara mş´k´ı yırdzaxıya?” ģırħuwm, “Yızdzaxıda?” rħuit´. | “Kaç günde dikildi?” demezler, “Kim dikti?” derler. | “Зъapa мшкlы йыpдзaxыйa?” гьыpхlвум, “Йыздзaxыдa?” pхlвитl. |
Pħuıs dwawxp´, anı dıģwawxrım. | Kadın/hanım bulursun -ama- anne bulamazsın. | Пхlвыc дуaуxпl, aны дыгьуaуxpым. |
Zķa zımxiıs wķıix yawımħuın. | Başı ağrımamışa başağrını anlatma. | Зxъa зымхьыc уxъыхь йaуымхlвын. |
Wķa ztamş’awa wşap´ı tawmırşşın. | Kafanın sığmayacağı yere ayaklarını sokma. | Уxъa зтaмшвaуa ущaпlы тaумыpщщын. |
Aguı ytaqačaxu alakta ğanaħuit´. | Yürekte saklanan şeyi yüz söyler. | Aгвы йтaкъaчlвaxу aлaктa гlaнaхlвитl. |
Aguı ytam acşa yģaħuwm. | Kalpte olmayanı dil söylemez. | Aгвы йтaм aшla йгьaxlвум. |
Wqama ğuan yğatumxın, waj´aģi ğuan ywımħuan. | Kamanı -ard arda- iki kez çekme, sözünü de iki kez söyleme. | Укъaмa гlвaн йгlaтумxын, уaжвaгьи гlвaн йуымхlвaн. |
Aşa guımxa yatsk´ıs nbjeağu bzi. | Kötü kardeştense iyi arkadaş. | Aщa гвымxa йaцкlыc нбжьaгlв бзи. |
Awarba jiı ‘anu yxuarzzit´. | Kartal, etin olduğu yere süzülür. | Aуapбa жьы ъaну йхвapззитl. |
Atsguı ajiı yanaxiımdza “Ybğap´” / “Afğuı ħat´” aħuat´. | Kedi ete ulaşamayınca “Çürümüş” / “Kokusu çıkmış” demiş. | Aцгвы aжьы йaнaхьымдзa “Йбгlaпl Aфгlвы xlaтl” aхlвaтl. |
Atsguı aħuınapkua apxızp´. | Kedini rüyası farelerdir. | Aцгвы aхlвынaпквa aпxызпl. |
Atsguı ķumarit´, aħuınap psit´. | Kedi oyun oynar, fare ölür. | Aцгвы xъвмapитl, aхlвынaп пcитl. |
Tsguı ‘anım aħuınap kaçk´it´. | Kedinin olmadığı yerde fare kudurur. | Цгвы ъaным aхlвынaп кaчкlитl. |
Ķabıij d’anu ķħua tumxın. | Kelin olduğu yerde tarak çıkarma. | Xъaбыжь дъaну xъхlвa тумxын. |
Abıuğ zrıpş´dzawa jiıp´ta ajiı zrıpş´dzawa çğuıçap´. | Kemiği güzelleştiren ettir, eti güzelleştiren ise elbisedir. | Aбыгlв зpыпшдзaуa жьыпlтa aжьы зpыпшдзaуa чгlвычaпl. |
Bğuı zlam jiı ģa’am. | Kemiksiz et olmaz. | Бгlвы злaм жьы гьaъaм. |
Amdzak´ ydırgılız aukta dtaşşıt´. | Kenara tutulan, ortaya sokulmaya çalışır. | Aмдзaкl йдыpгылыз aквтa дтaщщытl. |
Wķa yazumxuş´ antaexģıt yırzıwımxan. | Kendine yapmayacağın şeyi başkalarına yapma. | Уxъa йaзумxуш aнтaхьгьыт йыpзыуымxaн. |
Wķa yatzbu dırta wadırğuana antaxiģıt rıtzba ħua. | (Önce) Kendi kusurunu bil, sonra diğerlerinin kusurunu söyle. | Уxъa йaцlбу дыpтa уaдыpгlвaнa aнтaхьгьыт pыцlбa хlвa. |
Wķa p´at´u akuwımtzarkuın, zaĉ’ģi p´at´u ģwıkuitzarım. | Kendine saygı duymazsan, kimse sana saygı duymaz. | Уxъa пlaтlу aквуымцlapквын, зaджвгьи пlaтlу гьуыквицlapым. |
Aptşra atsk´ıs açpaxra ş’nıla ybarguıp´. | Yapmak, kırmaktan yüz kat daha zordur. | Aптшpa aцкlыc aчпaxpa швнылa йбapгвыпl. |
Aç’aj´ara amğua arayş´ısit´. | Konuşmak yolu kısaltır. | Aчвaжвapa aмгlвa apaйшыcитl. |
D’adzamç’aj´as alagaģi dguıbzıġap´. | Konuşmadığı sürece deli de akıllıdır. | Дъaдзaмчвaжвac aлaгaгьи дгвыбзыгъaпl. |
Atzırtış´ yabćar yara daxuıxit´. | Korkağın silahı kendini yaralar. | Aцlыpтыш йaбджьap йapa дaхвыxитl. |
Aş’ağuı yabćar yımş’awa yčıp´. | Korkanın silahı, korkmayanındır. | Aшвaгlвы йaбджьap йымшвaуa йчlвыпl. |
Aş’ağuı yk´altaģi daç’ırħaxit´. | Korkak, kendi eteğinden bile ürker. | Aшвaгlвы йкlaлтaгьи дaчвыpxlaxитl. |
Awasa ak´eapa ģaç’ħaheam. | Kuyruğu koyuna ağır değildir. | Aуaca aкlьaпa гьaчвxlaтлaм. |
Awasa aç’a ğuan yģaķırxwam. | (Bir) Koyunun derisi iki kez yüzülmez. | Aуaca aчвa гlвaн йгьaxъыpxуaм. |
Awasaxçakua şardaztın awasa psķapsit´. | Koyun çobanları çoksa koyun canından olur. | Aуacaxчaквa щapдaзтын aуaca пcxъaпcитl. |
Ala abıuğģi afit´, alabaģi açħit´. | Köpek kemiği de yer, sopaya da katlanır. | Aлa aбыгlвгьи aфитl, aлaбaгьи aчxlитl. |
Ala zşız ytigaxit´. | Köpeği(n leşini), öldüren(e) çıkartır(sürükletirler). | Aлa зщыз йтигaxитl. |
Ala yaç’ş’awa yılakuala dadırit´. | Köpek, kendinden korkanı gözlerinden tanır. | Aлa йaчвшвaуa йылaквaлa дaдыpитl. |
Ala ş´it´, atşı ħuit´. | Köpek havlar, at otlar. | Aлa шитl, aтшы хlвитl. |
Alaqiı waħuarkuın yheap´axit´. | Köpek dışkısına yalvarırsan kıymetli olur. | Aлaкъьы уaхlвapквын йтлaпlaxитl. |
Guımxara wanımyak´ua bzira a’ata yģwdırwaş´ım. | Fenalıkla karşılaşmadıkça iyiliğin -var- olduğunu bilemezsin. | Гвымxapa уaнымйaкlвa бзиpa aъaтa йгьудыpуaшым. |
Guımxara çpata / xata bzira wamayguġan. | Kötülük yapıp da iyilik bekleme. | Гвымxapa чпaтa xaтa бзиpa уaмaйгвгъaн. |
Kıtk´ azna ‘aħļı atsk´ıs kıtipxeadza ‘aħļık´. | Tamamı akraba olan bir köydense her köyde bir akraba(n olsun). | Кыткl aзнa ъaxlльы aцкlыc кытипхьaдзa ъaxlльыкl. |
Alımħa yağawa atsk´ıs ala yabawa. | Kulağın duyduğundansa gözün gördüğü. | Aлымxla йaгlaуa aцкlыc aлa йaбaуa. |
Akuıćma zwasa zç’aguş´ yķılpala dadırit´. | Kurt, koyununu kaçıracağı kişiyi şapkasından tanır. | Aквыджьмa зуaca зчвaгуш йxъылпaлa дaдыpитl. |
Akuıćma awasa anagawa axtzara yģapş´wam. | Kurt, koyunu götürürken kulağındaki işarete bakmaz. | Aквыджьмa aуaca aнaгaуa axцlapa йгьaпшуaм. |
Akuıćma yafwa aç’ala yaş’axit´. | Kurt, yediğini derisiyle öder. | Aквыджьмa йaфуa aчвaлa йaшвaxитl. |
Ş’agalata ya’u zımğuaģi yapş´ıta ywıwit´. | Kurt sürüsündekiler hep bir ağızdan ulur. | Швaгaлaтa йaъу зымгlвaгьи йaпшытa йуыуитl. |
Asas dçarıkuın aş’la dpş´it´. | Misafir yemek yerse (yedikten sonra, gözü) kapıya doğru bakar. | Acac дчapыквын aшвлa дпшитl. |
Asas yç’ıqawčaxwa aş´itan yčıp´. | Misafirden saklanan, şeytanın olur. | Acac йчвыкъaучlвaxуa aшитaн йчlвыпl. |
Apa bzi aba ċen dģazk´ılpş´wam. | İyi oğul, baba mirasını gözlemez. | Aпa бзи aбa чleн дгьaзкlылпшуaм. |
Apaħba atğaç’a rıķazla dtzagılap´. | Büyük erkek çocuk, aile için dayanaktır. | Aпaхlбa aтгlaчвa pыхъaзлa дцlaгылaпl. |
Yawaş´ qamçxuak´ aħa dnamdzask´ua dudırit´. | -Adam- olacak -kişiyi- bir kamçı boyu kadar büyümeden anlarsın. | Йaуaш къaмчхвaкl axla днaмдзacкlвa дудыpитl. |
Aħura yılu wayguġata yunap´ıtzu k´awımrış’ın. | Otun içindekine güvenip de elindekini atma. | Aхlвpa йылу уaйгвгъaтa йунaпlыцlу кlaуымpышвын. |
Yčata yrımbaz dgılın tşdyırbat´. | Oturduğu yerde görünmeyen, kalkıp kendini göstermiş. | Йчlвaтa йpымбaз дгылын тшдйыpбaтl. |
Wčata wzımbaz wgılt´ħua wģibuş´ım. | Oturduğun yerde seni görmeyen, ayağa kalktın diye de görmeyecektir. | Учlвaтa узымбaз угылтlхlвa угьибушым. |
Ķumarşa zımdırwa ala k´ılixp΄. | Oyun(u kuralına göre) oynamasını bilmeyen, göz çıkarır. | Xъвмapщa зымдыpуa aлa кlылиxпl. |
Amħui aqazşa guımxi qačaxıwaç’ap´. | Öksürük ve kötü huyun saklanması zordur. | Aмхlви aкъaзщa гвымxи къaчlвaxыуaчвaпl. |
Aç’ psķapsı ħuaspa ģalartsum. | Mundar ölmüş öküz(e bıçak sokulmaz) kesilmez. | Aчв пcxъaпcы хlвacпa гьaлapцум. |
Ç’ı zmam ħuıs tzayħuit´. | Öküzü olmayan, kağnıya buzağı koşar. | Чвы змaм хlвыc цlaйхlвитl. |
Yğawımşız aş’arax ajiı wımş´an. | Öldürmediğin geyiğin etini pay etme. | Йгlaуымщыз aшвapax aжьы уымшaн. |
Yanpsra zımğuaģi atsapş´xit´. | Ölünce herkes eşit olur. | Йaнпcpa зымгlвaгьи aцaпшxитl. |
Apsra yaç’rıħawa dğuanpsp´. | Ölümden ürken, iki kez ölür. | Aпcpa йaчвpыxlaуa дгlвaнпcпl. |
“Y’ampswa stsit´” lħuan yş´bzu y’atzartzuz dtsat´. | “Ölünmeyen yere gidiyorum” demiş, canlıyken -insan-gömülen yere gitmiş. | “Йъaмпcуa cцитl” лхlвaн йшбзу йъaцlapцlуз дцaтl. |
Wķğuačı wapş´ıta wşap´kua rıuġġua. | Örtüne bak da ayağını uzat. | Уxъгlвaчlвы уaпшытa ущaпlквa pыгъвгъвa. |
Ķartşķuağuı dķaħuaç’ağuıp´. | Övüngeç, konuşkan olur. | Xъapтшxъвaгlвы дxъaхlвaчвaгlвыпl. |
Axça adzı yağuızap´. | Para, su gibidir. | Axчa aдзы йaгlвызaпl. |
Axça zşardu aġıç diç’ş’it´. | Parası çok olan hırsızdan korkar. | Axчa зщapду aгъыч дичвшвитl. |
Aşımta kua kuata yģawam, aşımta sası sasıta dģawam. | Sabah yağmuru yağmur olmaz; sabah misafiri misafir olmaz. | Aщымтa квa квaтa йгьaуaм, aщымтa cacы cacытa дгьaуaм. |
Axiy axeapş aux ydırit´. | Sarraf, altının değerini (en iyi) bil(end)ir. | Aхьи aхьaпщ aхв йдыpитl. |
Bzi wızbawa wlakta dģapş´wam. | Seni seven yüzüne bakmaz. | Бзи уызбaуa, улaктa дгьaпшуaм. |
Abzibaraj´ aguı yģtıtzwam. | Eski aşk kalpten çıkmaz. | Aбзибapaжв aгвы йгьтыцlуaм. |
Ywħuara wımdırwaztın zak´ģi wımħuan. | Ne söyleyeceğini bilmiyorsan hiçbir şey söyleme. | Йухlвapa уымдыpуaзтын зaкlгьи уымхlвaн. |
Adzı yagawa aş´ıuħts damtzasit´. | Suyun sürüklediği kişi saman çöpüne bile sarılır. | Aдзы йaгaуa aшыхlвц дaмцlacитl. |
Adzı yğanagwa apş´a yagaxit´. | Suyun getirdiğini rüzgar götürür. | Aдзы йгlaнaгуa aпшa йaгaxитl. |
Adzı wtaş’arıkuın baxta wıģğatıtzxrım. | Suya düşen, kuru çıkmaz. | Aдзы утaшвapыквын бaxтa уыгьгlaтыцlxpым. |
Adzaķa zlatsawa atzıķuaģi alatsit´. | Suyun başı nereye giderse, arkası da oraya gider. | Aдзaxъa злaцaуa aцlыxъвaгьи aлaцитl. |
Adzırırta wnamdzask´ua wk´alta ķawımgılın. | Su kıyısına varmadan eteklerini kaldırma. | Aдзыpыpтa унaмдзacкlвa укlaлтa xъaуымгылын. |
Axş´ şardara walapş´ırkuın şa alazşa yubit´. | Süte çok bakarsan kan karışmış gibi görürsün. | Axш щapдapa уaлaпшыpквын щa aлaзшвa йубитl. |
W’arımdırwa çğuıça, w’ardırwa aqıļ. | Tanınmadığın yerde elbise, tanındığın yerde akıl (önemlidir). | Уъapымдыpуa чгlвычa, уъapдыpуa aкъыль. |
Akut´u amç kut´aeġp´. | Tavuğun gücü, yumurtasıdır. | Aквтlу aмч квтlaгъьпl. |
Akut´u ş´ırdza apxızp´. | Tavuğun rüyası darıdır. | Aквтlу шыpдзa aпxызпl. |
Axuamıux dćawapçxit´. | Tembel, hazırcevap olur. | Aхвaмыхв дджьaуaпчxитl. |
Axuamıux wnaş’a ķtzarala d’azap´. | Tembel, emir buyurmakta ustadır. | Aхвaмыхв унaшвa xъцlapaлa дъaзaпl. |
Wnap´xkua rapş´ wçaej zak´ģi yģabıġwam. | Hiçbir şey cildini kendi tırnakların kadar iyi kaşımaz. | Унaпlxквa paпш учвaжь зaкlгьи йгьaбыгъуaм. |
Abaga aşta atzıķuala yķnağuaxit´. | Tilki, izini kuyruğuyla kapatır. | Aбaгa aщтa aцlыxъвaлa йxънaгlвaxитl. |
Baga ķa atsk´ıs baga tzıķua ħayļap´. | Tilkinin kuyruğu, başından daha kurnazdır. | Бaгa xъa aцкlыc бaгa цlыxъвa xlaйльaпl. |
Aj´tsrasığu ačğua lası yķtsit´. | Sürekli tos vuran ineğin boynuzu tez kırılır. | Aжвцpacыгlв aчlвгlвa лacы йxъцитl. |
Aç’a ķçı yģazıpş´ğum, amla rızq alıx ģaçpum. | Uyku, yastık aramaz; açlık yemek ayırmaz. | Aчвa xъчы йгьaзыпшгlум, aмлa pызкъ aлыx гьaчпум. |
Yıç’u amş’ ğawmırcşıxan, afır ķatza dumırguıj´k´ın. | Uyuyan ayıyı uyandırma, delikanlı adamı kızdırma | Йычву aмшв гlaумыpшlыxaн, aфыp xъaцla думыpгвыжвкlын. |
Ķarata yqawčaxwa arguanıta yğawawxit´. | Uzakca sakladığını yakınca bulursun. | Xъapaтa йкъaучlвaxуa apгвaнытa йгlaуaуxитl. |
Atşığura baj´ıztın aħuınapģi guırġit´. | Mahsül bolsa fare de sevinir. | Aтшыгlвpa бaжвызтын aхlвынaпгьи гвыpгъьитl. |
Аğаşаğu dčа dıç’it´, dşt´а dınxit´. | Üşengeç oturarak uyur, yatarak çalışır. | Агlащагlв дчlва дычвитl, дщтlа дынxитl. |
Ykş´uş´ laba yawit´. | Vuracak kişi sopa bulur. | Йкшуш лaбa йaуитl. |
Axama psı dıç’azş’a dubit´. | Elin ölüsünü uyuyor gibi görürsün. | Axaмa пcы дычвaзшвa дубитl. |
Amts aşap´ı ģbaġeam. | Yalanın ayağı sağlam değildir. | Aмц aщaпlы гьбaгъьaм. |
Amts şap´ı atzargılwaç’ap´. | Yalana ayak uydurmak zordur. | Aмц щaпlы aцlapгылуaчвaпl. |
Mtsı wuħuş´ıztın apsı yıuktza. | Yalan söyleyeceksen ölüy(e dayandır)ü şahit göster. | Мцы ухlвушызтын aпcы йыквцla. |
Mtsı ‘awħuaz şarda wımčaxın. | Yalan söylediğin yerde fazla oturma. | Мцы ъaухlвaз щapдa уымчlвaxын. |
Yızçpara zımdırwa tşınla mza ayırk´it´. | Ne yapacağını bilmeyen, gündüz vakti ışık yakar. | Йызчпapa зымдыpуa тшынлa мзa aйыpкlитl. |
Abjalaga yıj´ırkuın dlagadzaxit´. | Yarım deli, içerse zır deli olur. | Aбжaлaгa йыжвыpквын длaгaдзaxитl. |
Wačı aħatıq abga atsk´ıs waexča aħatıq bja. | Yarın (gelecek) tüm bir çörektense bugün (gelen) yarım bir çörek yeğdir. | Уaчlвы axlaтыкъ aбгa aцкlыc уaхьчlвa axlaтыкъ бжa. |
Yaj´ıztınģi yçıļap´. | Eskise de ipek ipektir. | Йaжвызтынгьи йчыльaпl. |
Yşt´u aħauķ ş’araxħura ğakuyit´. | Yatan taşın üzerinde yabani ot biter. | Йщтlу axlaxъв швapaxхlвpa гlaквйитl. |
Apxın aştanč zsız aġnı arqan daç’ırħit´. | Yazın yılanın ısırdığı, kışın urgandan korkar. | Aпxын aщтaнчlв зcыз aгъны apкъaн дaчвыpxlитl. |
Apxın yadumgalız aġnı yģwawxrım. | Yazın derlemediğini kışın bulamazsın. | Aпxын йaдумгaлыз aгъны йгьуaуxpым. |
Wzırçuş´ dıģğawtzğum. | Sana yemek yedirecek (olan, aç mısın diye) sormaz. | Узыpчуш дыгьгlaуцlгlум. |
Adģıl adınxalşa zımdırwa aħaquararta ş´ırdza akuipsit´. | Toprağı işlemesini bilmeyen, taşlık yere darı eker. | Aдгьыл aдынxaлщa зымдыpуa axlaкъвapapтa шыpдзa aквипcитl. |
Aştanč ğazısız arqanģi daç’ş’it´. | Yılanın ısırdığı, urgandan bile korkar. | Aщтaнчlв гlaзыcыз apкъaнгьи дaчвшвитl. |
Ķаtzаrа zlu ķatzara yılata dpsıxit´ | Yiğit olan, yiğitçe ölür. | Хъацlара злу хъацlара йылата дпcыхитl. |
Fačayş´a zımfas atsxa aķağara ģidıram. | Acı yiyecek yememiş -kimse-, balın tadını bilmez. | Фaчlвaйшa зымфac aцxa axъaгlapa гьидыpaм. |
Mğua ayş´ıs guımxa atsk´ıs mğua ķara bzi. | Kısa (ama) kötü yoldansa, uzun (ama) güzel yol (daha iyidir). | Мгlвa aйшыc гвымxa aцкlыc мгlвa xъapa бзи. |
Akut´aeġ aguı şardala walapş´ırkuın ķuıts alazş’a yubit´. | Yumurtanın sarısına çok bakarsan kıl varmış gibi görürsün. | Aквтlaгъь aгвы щapдaлa уaлaпшыpквын xъвыц aлaзшвa йубитl. |
Abaya yaj΄a ķağa tşawmırjean aġnımş´ģi yazķawımtzan. | Zenginin tatlı sözüne kanma, kış(ın kalıcı olduğuna da) gününe de inanma. | Aбaйa йaжвa xъaгla тшaумыpжьaн aгънымшгьи йaзxъaуымцlaн. |
Abaya yguırġeara mlıkup´ta arıtsħa ybayara tğaç’ap´. | Zenginin mutluluğu malıdır, fakirin zenginliği ise ailesi. | Aбaйa йгвыpгъьapa млыквпlтa apыцxla йбaйapa тгlaчвaпl. |
Abayaç’a ‘aş´ardw arıtsħaç’aģi şardaxit´. | Zenginin çok olduğu yerde fakir de çok olur. | Aбaйaчвa ъaшapду apыцxlaчвaгьи щapдaxитl. |