Adapazarı’nın iktisadi hayatın getirdiği zenginlik Bankaların da ilgisini çekmiş ve 1889 yılından itibaren Adapazarı’nda çeşitli banka şubeleri açılmıştır. 1909 yılında Adapazarı’nda iki banka mevcuttu. Bu bankalar, müdürlüğünü Bessanson’un yaptığı Osmanlı Bankası ve müdürlüğünü Hacı Efendi’nin yaptığı Ziraat Bankası idi. 1913 yılına gelindiğinde Adapazarı merkezli bankalar da kurulmaya başlamıştır. Bu tarihte kurulan, açılışı 1914’te yapılan Adapazarı İslam Ticaret Bankası ve 1919 yılında kurulan Adapazarı Emniyet Bankası yerli sermaye ile kurulan yerel bankalar olmuşlardır. Bu iki banka da bölgenin iktisadi ihtiyaçlarından doğmuş kendi öz bankasıdır. 1927 yılında Adapazarı’nda bulunan bankalar: Adapazarı İslam Ticaret Bankası, Emniyet Bankası Merkezi, Osmanlı Bankası ve Ziraat Bankası idi. 1929 tarihinde de bu bankalar varlıklarını sürdürmüşlerdir.

Kaynakça: Narin, Resül (2017), SATSO ile 1 Asır, Sakarya, Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası, s. 95.

 

Adapazarı’nda Açılan İlk Banka Şubesi: Ziraat Bankası Adapazarı Şubesi

Osmanlı Devleti’nde milli bankacılığa geçiş, ünlü devlet adamı Mithat Paşa’nın girişimleriyle gerçekleşmiştir. Mithat Paşa, köylü halkı tefecilerden kurtarmak için 1861’de Niş’te bir zirai kredi sandığı kurdurmuş ve bütün ülkeye yayılmasını sağlamıştır.

Eski Belediye İşhanı’nda Ziraat Bankası Reklamı/ SATSO ile 1 Asır, sayfa: 96

15 Ağustos 1888’de bu sandıkların yerine, işlevlerini üstlenecek modern finans kuruluşu olarak Ziraat Bankası resmen kurulmuş, o tarihte faaliyette bulunan Sandıklar da banka şubelerine dönüştürülerek faaliyete başlamıştır. Bu adımla birlikte, teşkilatlı tarımsal kredi tarihimizde yeni bir dönem başlamıştır.

1888 yılında kurulan Ziraat Bankası’nın Adapazarı şubesi 1889 tarihinde açılmıştır. Bu bankanın açılan ilk şubelerinden biri Adapazarı şubesi idi.

Osmanlı Bankası Adapazarı Şubesi

1907 yılında açılan Osmanlı Bankası Adapazarı Şubesi’nin 1933 yılında sermayesi 10.000 lira idi. 1909 yılında Osmanlı Bankası’nın Adapazarı Şubesi müdürü Bensasson, kontrolörü Hanemoğlu, kasiyeri Bavend, muhasebecisi Stavridis, mağaza sorumlusu ise Jacodivis idi.

1907 yılında Osmanlı Bankası’nın Adapazarı’nın idari taksimat açısından o dönemde bağlı olduğu İzmit’te değil de Adapazarı’nda şube açması ve İzmit’in ilk milli bankasının da 1927’de açılabilmesi Adapazarı’nın iktisadi açıdan büyüklüğünü göstermektedir.

 

Kaynakça:Narin, Resül (2017), SATSO ile 1 Asır, Sakarya, Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası, s. 98.

67_adapazarı_şehir

Adapazarı İslam Ticaret Bankası

Türkiye’de şahsi teşebbüs ve özel sermaye ile kurulan ilk bankalardan biri olan “Adapazarı İslam Ticaret Bankası” 9 Mart 1913 tarihinde Adapazarı’nda kurulup 14 Ocak 1914’te resmi olarak faaliyete geçmiştir. Adapazarı’nın esnaf ve tüccarlarından 13 kurucu üye bir araya gelerek sermaye ve emeklerinin bir kısmını birleştirmeye ve şirket şeklinde bir banka kurmaya karar vermişlerdir. Bankanın unvanı 3 Nisan 1919’de “Adapazarı İslam Ticaret Bankası Osmanlı Anonim Şirketi” , 15 Mayıs 1924’te “Adapazarı İslam Ticaret Bankası Türk Anonim Şirketi”,  29 Mart 1928 tarihinde ise alınan kararla bankanın unvanı: “Adapazarı Türk Ticaret Bankası Anonim Şirketi” şeklini almıştır.

Adapazarı’nda kurulan ve 1934 yılına kadar merkezi burada olan banka yıldan yıla büyümüş ve artık yerel kimlikli bir yapıdan ulusal kimliğe bürünmüştür. 25 Ekim 1934’te şirketin idare merkezi Ankara’ya taşınmıştır. 31 Mart 1937 tarihinde bankanın unvanı “Türk Ticaret Bankası Anonim Şirketi” olarak değiştirilmiştir.

Kaynakça: Narin, Resül (2017), SATSO ile 1 Asır, Sakarya, Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası, sayfa 100.

Adapazarı Emniyet Bankası

Adapazarı Emniyet Bankası, 1919 yılında 57 kurucunun iştiraki ile 200.000 lira sermaye ile “Emniyet Bankası Komandit Şirketi” unvanıyla kurulmuştur. Kuruluşunda önemli hizmetleri geçen kişiler: Tunusluzâde Sefer, Arapzâde Sait Bey, Diyarbekirlizâde Hafız Cafer ve Hersekli Kazım Cafer Efendiler yer almaktadırlar. Banka, kuruluşundan itibaren 9 yıl komandit şirket olarak ve tek şube halinde faaliyetine devam etmiştir.

1919 yılında komandit şirket olarak kurulan bu banka, 1928 yılında anonim şirket haline getirilmiştir. Bu tarihten itibaren bankanın adı “Adapazarı Emniyet Bankası A.Ş.” olmuştur. Şirket şeklini aldıktan sonra iki sene içinde 1929’da İnegöl’de, 25 Eylül 1930’da da Bursa’da yeni şubeler açılmıştır.

Kaynakça: Narin, Resül (2017), SATSO ile 1 Asır, Sakarya, Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası

 

Türkiye İş Bankası Adapazarı Şubesi

69_adapazarı_şehir

Cumhuriyet döneminin ilk ulusal bankası olan İş Bankası, Atatürk’ün direktifleriyle İzmir Birinci İktisat Kongresi’nde alınan kararlar doğrultusunda 26 Ağustos 1924 tarihinde kuruldu. İş Bankası ilk Genel Müdürü Celal Bayar’ın liderliğinde iki şube ve 37 personel ile hizmete başladı. Nominal sermayesi 1 milyon TL’ydi. Bu sermayenin fiilen ödenen 250 bin TL’lik bölümü ise bizzat Atatürk tarafından karşılanmıştı. İş Bankası zamanla ülke çapında şubeler açmaya başlamıştı. 1 Haran 1931 tarihinde açılan Adapazarı İş Bankası şubesinin sermayesi 5.000 lira idi.

Kaynakça: Narin, Resül (2017), SATSO ile 1 Asır, Sakarya, Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası